އިންސާނީ ވަގުފާރި މި ލަފުޒަކީ، ހިއުމަން ޓްރެފިކިންގ އަށް ދިވެހި ބަހުގައި ބޭނުންކުރާ ލަފުޒެކެވެ. އިންސާނީ ވަގުފާރީގެ ނުރައްކަލަކީ މުޅި ދުނިޔެއަށްވެސް ކުރިމަތިވެފައިވާ މައްސަލައެކެވެ. މި ކަމުން ސަލާމަތްވުމަށް ބައިނަލް އަޤްވާމީ ފެންވަރުގަޔާއި ޤައުމީ ފެންވަރުގަޔާއި މުއައްސަސާތަކުގެ ފެންވަރުގަޔާއި ޖަމާޢަތުގެ ފެންވަރުގައި އަދި ފަރުދީ ފެންވަރުގައިވެސް މަސައްކަތް ކުރުމަށް ދަނީ ގޮވާލެވެމުންނެވެ. ދުނިޔޭގެ ބައެއް ޤައުމުތަކުގައި އިންސާނީ ވަގުފާރި ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ހިނގަމުންދާއިރު، އަނެއް ބައި ޤައުމުތައް މެދުވެރިކޮށްވެސް އިންސާނީ ވަގުފާރީގެ ޢަމަލުތައް ހިންގައެވެ.

އިންސާނީ ވަގުފާރިއަކީ ޤާނޫނާޚިލާފު މަޖުބޫރުކުރުވުމެއް ކުރިމަތިކުރުވައިގެން، މީހަކު އެއް ޤައުމުން އަނެއް ޤައުމަށް ގެންދިޔުމަށް ނުވަތަ ބަދަލު ކުރުމަށް ގަސްދުގައި ރޭވުމާއި މިއިން ކަމެއް ކުރުމަށް ގަސްދުގައި މަގުފަހި ކުރުމެވެ. އަދި ޤާނޫނާ ޚިލާފަށް މަޖުބޫރު ކުރުވައިގެން މީހަކު އެހެން ޤައުމަކަށް ގެންދިއުމާއި ބަދަލުކުރުމާއި ބެލުމުގެ ދަށުގައި ބެހެއްޓުމާއި، އެފަދަ މީހަކާ ހަވާލުވުމެވެ. މީގެއިތުރުން ޤައުމެއްގެ އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް މިފަދަ މަޖުބޫރީ ޙާލަތުގައި މީހުން ގެންދިއުމާއި މަޖުބޫރުކޮށްގެން މީހުން ގެންގުޅުންވެސް ހިމެނެނީ އިންސާނީ ވަގުފާރީގެ ތެރޭގައެވެ.

އެކްސްޕްލޮޓޭޝަން ހިމެނޭގޮތަށް މީހުން ޓްރެފިކްކުރުންވެސް ހިމެނެނީ އިންސާނީ ވަގުފާރީގެ ތެރޭގައެވެ. މީގެތެރޭގައި މީހަކު އެއް ޤައުމުން އަނެއް ޤައުމަށް ގެންގޮސް، ނުވަތަ ބަދަލުކުރުމަށްފަހު ނުވަތަ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ބަހައްޓައިގެން މަސައްކަތެއް ކުރުމަށް ނުވަތަ ޚިދުމަތެއް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް އެމީހަކަށް ލާޒިމުކުރުމާއި، ޤާނޫނީ އިލްތިޒާމެއް އުފުލަންޖެހޭ އެއްބަސްވުމެއްގައި އެ މީހަކަށް ބައިވެރިވާން ލާޒިމުކުރުމާއި، އެމީހަކު ބޭނުންނުވާ ޞިއްޙީ ފަރުވާއެއް ހޯދަން ނުވަތަ މެޑިކަލް ޓެސްޓެއް ހައްދަން ލާޒިމު ކުރުން ހިމެނެއެވެ. މީހަކު ލައްވާ މަސައްކަތް ކުރުވުމުގައި ނުވަތަ ޚިދުމަތެއް ފޯރުކުރުވުމުގައި ވަކި ކަމަކަށް ޝަރުޠުކުރުވުމާއި، އެ މީހަކަށް ކުރިމަތިކުރާ ޤާނޫނާ ޚިލާފު މަޖުބޫރުކުރުވުމެއްގެ ސަބަބުން އެމީހަކަށް އެ ޙާލަތު ނުވަތަ އެ ޝަރުތު ބަދަލުކުރުމުގެ މިނިވަންކަން ނެތްނަމަ އެ މީހާއަކީ އިންސާނީ ވަގުފާރީގެ ޝިކާރައެކެވެ. އަދި ވަކި މީހަކާ ކައިވެނި ކުރުމަށް ލާޒިކުރުވުމާއި ނުވަތަ އެ މީހަކަށް މަޖުބޫރުކޮށްގެން އެއްބަސްވުމެއްގައި ބައިވެރިވާން ލާޒިމުކުރުވުމާއި، މިފަދައިން މަޖުބޫރުން ކުރުވާ ކައިވެނިތަކާއި މަޖުބޫރުން ކުރުވާ އެއްބަސްވުންތަކުގައި ވަކި ކަމަކަށް ޝަރުތުކުރުވުމާއި އެ މީހަކަށް ކުރިމަތިވާ މިފަދަ މަޖުބޫރުކުރުވުމެއްގެ ސަބަބުން އެ މީހަކަށް އެ އެއްބަސްވުން ނުވަތަ އެ ކައިވެނީގެ ހައިސިއްޔަތު ނުވަތަ ޝަރުތު ބަދަލުކުރުމުގެ މިނިވަންކަން ނެތްނަމަ އެމީހަކީވެސް އިންސާނީ ވަގުފާރީގެ ޝިކާރަވެރިއެކެވެ. އިންސާނީ ވަގުފާރީގެ ގޮތުގައި އާންމުކޮށް މަޖުބޫރުން ކުރުވާ ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި ޤާނޫނާ ޚިލާފަށް ގަދަކަމުން މަސައްކަތް ކުރުވުމާއި، ޖިންސީ އަޅުންގެ ގޮތުގައި މީހުން ގެންގުޅުމާއި، ހަށިވިއްކުމުގެ ވިޔަފާރި ކުރުވުމާއި، ހަށިގަނޑުގެ ގުނަވަންތައް ނަގާ ވިއްކުންފަދަ ލާއިންސާނީ ޢަމަލުތައް ހިމެނެއެވެ.

Advertisement

އިންސާނީ ވަގުފާރީގެ ޝިކާރަޔަކަށް އެންމެ ގިނައިން ވެގެންދާ އެއް ބަޔަކީ ކުޑަކުދިންނެވެ. ކުޑަ ކުދިން ލައްވާ އެ ކުއްޖާގެ ޞިއްޙަތަށް ނުވަތަ ސަލާމަތަށް ނުރައްކާވެދާނެ ފަދަ މަސައްކަތެއް ނުވަތަ ޤާނޫނާ ޚިލާފު މަސައްކަތެއް ނުވަތަ ޤާނޫނުން މަނާކުރާ މަސައްކަތެއް ކުރުވުމާއި، އެފަދަ ޚިދުމަތެއް އެ ކުއްޖާގެ ފަރާތުން ހޯދުމަކީ ކުޑަކުދިންގެ އިންސާނީ ވަގުފާރިއެވެ.

އިންސާނީ ވަގުފާރީގެ ޝިކާރަޔަކަށް ނުވަތަ ޓްރެފިކްކުރެވޭ މީހެއްތޯ ދެނެގަންނާކަށް އެހާ ފަސޭހައެއް ނޫނެވެ. ސަބަބަކީ ޓްރެފިކް ކުރެވޭ މީހުންނަކީ ގިނަ ހާލަތްތަކުގައި، އެމީހުންގެ ޢާއިލާ ނުވަތަ މުޖުތަމަޢާ ވަކިވެގެން އެހެން ޤައުމަކަށް ނުވަތަ އެހެން ސަރަޙައްދަކަށް، އިތުރު ފަރާތެއްގެ އެހީތެރިކަމާއެކު ބަދަލުވެ، އަދި އެފަދައިން ބަދަލުވާ ތަނަކަށް ބަދަލުވުމަށްފަހު އެ މީހުންނާމެދު އެކްސްޕްލޮއިސްޓޭޝަންގެ ޢަމަލެއް ހިންގޭ މީހުންނަށް ވާކަމެވެ. ގިނަ ފަހަރަށް އެ މީހުންނަކީ ޤާނޫނާ ޚިލާފު މަޖުބޫރުކުރުވުމަކާ ކުރިމަތި ލާންޖެހިފައިވާ ބައެކެވެ. އިންސާނީ ވަގުފާރިއަށް ހުށަހެޅިފައިވާ ގިނަ މީހުންނަކަށް އޭނާއަކީ ޓްރެފިކް ކުރެވޭ މީހެއްކަމެއް ވެސް ނޭނގެއެވެ. އަދި އިންސާނީ ވަގުފާރީގެ ޝިކާރަޔަކަށްވާ ބައެއް މީހުންނަށް އެމީހުން ލައްވާ ކުރުވާ ޣައިރު ޤާނޫނީ ކަންތައްތަކުގެ ސަބަބުން އެކަން އެނގުނު ނަމަވެސް އެމީހެއްގެ ޙާލަތު ބަޔާންކޮށްދިނުމާއި ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކަށް ރިޕޯޓް ކުރުމަށް ފަސޭހައެއް ނޫނެވެ. އިންސާނީ ވަގުފާރިއަށް ހުށަހެޅިފައިވާ މީހުން ސަލާމަތް ކޮށްދިނުމުގައި އެންމެ މުހިންމީ މިފަދަ މީހެއްކަމަށް ޝައްކު ކުރެވޭ މީހުންގެ މަޢުލޫމާތު ކަމާބެހޭ އިދާރާތަކަށް ރިޕޯޓް ކުރުމެވެ. މި ކަމަކީ މުޖުތަމަޢުގެ ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް ދައުރެއް އަދާކުރެވިދާނެ ދައުރެކެވެ.

އިންސާނީ ވަގުފާރި ހުއްޓުވުމާއި، އެފަދަ ކުށްކުރާ ފަރާތްތަކާ މެދު ހަރުކަށި ފިޔަވަޅު އެޅުމާއި އަދި އިންސާނީ ވަގުފާރީގެ ޝިކާރައަށްވާ ފަރާތްތަކަށް ރައްކާތެރިކަން ދިނުމާބެހޭ ބައިނަލްއަޤްވާމީ މުއާހަދާ އެއް އދ އިން އެކުލަވާލީ 2003 ވަނަ އަހަރުއެވެ. މި މުއާހަދާގައި ރާއްޖެއިން ބައިވެރިވީ 2013 ވަނަ އަހަރުއެވެ.