ޑީކޮމްޕްރެޝަން ސިކްނަސް (ޑީކޯ) އަކީ ވައި ފުޅިއަޅައިގެން ފުނަށް ފީނުމުން ޕްރެޝަރަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުގެ ސަބަބުން ހަށިގަނޑުގެ ތެރޭގައި އުފެދޭ ވައިބޮކިތަކުން ލޭހޮޅިތައް ބެދުމުން ދިމާވާ ޞިއްޙީ މައްސަލައަށް ކިޔާ ނަމެކެވެ. ޑީކޯއަށް "ބެންޑްސް" ނުވަތަ "ކޭސަން ޑިޒީޒް" އޭ ވެސް ކިޔައެވެ. ދިވެހިން ކިޔަނީ ވައިވިހަވުމެވެ. ޑީކޯވުމުގެ ސަބަބުން މަރުވުމާއި ވާގިބަލިވުމާއި ވާވުންފަދަ ހާލަތްތައް މެދުވެރިއެވެ. އާންމު ގޮތެއްގައި ޑީކޯ ވަނީ ވައިފުޅި އަޅައިގެން ފީނާއިރު (ޑައިވްކުރާއިރު) މައްޗަށް އަރަންޖެހޭގޮތާ ޚިލާފަށް ކުއްލިއަކަށް މައްޗަށް އެރުމުންނާއި، މާފުނަށް ޑައިވްކުރުމުންނާއި، ދެ ޑައިވަށްވުރެ އިތުރަށް ޑައިވްކޮށް، އެއް ޑައިވާއި އަނެއް ޑައިވާ ދެމެދުގައި ހޭދަކުރަންޖެހޭ ވަގުތު ހޭދަނުކޮށް ޑައިވްކުރުމުގެ ސަބަބުންނެވެ.

ޑައިވްކުރުމަކީ ޑައިވަރުގެ ހަށިގަ ނޑަށް ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް އަންނަ ކަމެކެވެ. އަޑިއަށް ފީނިވަރަކަށް ޕްރެޝަރާއި އޮކްސިޖަން ލެވެލް މަތިވެ، ކާބަންޑައި އޮކްސައިޑް ދަށްވެއެވެ. މައްޗަށް އަރާއިރު ޕްރެޝަރާއި އޮކްސިޖަން ލެވެލް ދަށްވެ ކާބަންޑައި އޮކްސައިޑް މަތިވެއެވެ. ޑީކޯ ވަނީ ހަށިގަނޑަށް މިކަންކަމަށް ތައްޔާރުވުމަށް ބޭނުންވާ ވަގުތު ނުލިބި ކުއްލިއަކަށް އެއް ހާލަތުން އަނެއް ހާލަތަށް ދާތީއެވެ.

ޑައިވްކުރާ މީހުންނަށް އޭނާ ޑައިވްކުރާ ފުންމިނާއި ޑައިވްގައި ހޭދަވާ ވަގުތުފަދަ މުހިންމު މަޢުލޫމާތުތައް އެނގެނީ ޑައިވަރުގެ އަތުގައި އޮންނަ ޑައިވް ކޮމްޕިއުޓަރުންނެވެ. ފުނަށް ޑައިވްކުރުމަށްފަހު މައްޗަށް އަރަންޖެހެނީ ކޮމްޕިއުޓަރަށް ބަލައިގެން އެކި ފުން މިނުގައި މަޑުކުރަމުން ހަށިގަ ނޑު ހަމަޖައްސަމުންނެވެ. އެގޮތަށް ބެލުމެއްނެތި ކުއްލިއަކަށް މައްޗަށް އެރުމުން ވައި ބޮކިތައް ހަރުލައި، ލޭ ދައުރުވުން ހުއްޓެއެވެ. ވައިބޮކިތައް ހަށިގަނޑުގައި ހަރުލާތަނެއްގެ ގޮތުން ހަށިގަނޑަށް ދިމާވާ މައްސަލަތައް ތަފާތުވެއެވެ. ހަށިގަނޑުގެ ހުޅުތަކުގައި ވައިބޮކިތައް ހަރުލުމުން ވަރަށް ވޭންހުރި ރިހުމެއް އެތަންތަނުގައި އަޅައެވެ. ހަމުގައި ހަރުލުމުން މޫނުމައްޗާއި ކަނދުރާއާއި އަތާއި މޭމަތި ދުޅަވެއެވެ. ކަންފަތުގެ އެތެރޭގައި ހަރުލުމުން އިވުމުން މަހުރޫމުވެ، އެނބުރުންއަރައި ބެލެންސް ގެއްލެއެވެ. ސިކުނޑީގައި ހަރުލުމުން ހަނދާންތައް ބަލިވެ، ޝައްކުބަލި ޖެހި، މީހާގެ ސުލޫކަށް ބަދަލު އާދެއެވެ. މޭގައި ހަރުލުމުން ނޭވާކުރުވެ، ކެއްސައި، މޭއަންދާގޮތް ވެއެވެ. މައިބަދައިގައި ހަރުލުމުން ފައިކޮޅު ވާވެއެވެ.

Advertisement

ޑީކޯވާން ދިމާވާ އަނެއް ސަބަބަކީ ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަރަށްވުރެ މާ ފުނަށް ޑައިވްކުރުމެވެ. މުނިފޫހި ފިލުވުމުގެ ގޮތުން ރާއްޖޭގައި ފީނާ ހުރިހާ އެންމެންނަށް ވެސް އެންމެ ފުނަށް ފީނުމަށް ހުއްދަކުރަނީ 30 މީޓަރެވެ. އެންމެ ފުނަށް ޑައިވްކުރެވޭނެ ފުންމިނެއް ކަނޑައެޅިފައި ވިޔަސް ޙަޤީޤަތުގައި ޑައިވްކުރުން ބިނާވަނީ އެ މީހަކަށް ލިބިފައިވާ ތަމްރީނެއްގެ މައްޗަށެވެ. ޕަޑީ އޯޕަން ވޯޓަރ ޑައިވަރުންނަށް ހުއްދަކުރާ އެންމެ ފުން މިންގަނޑަކީ 18 މީޓަރަށެވެ. އެޑްވާންސް ޑައިވަރުން 30 މީޓަރެވެ. އެޑްވާންސްއިން ފެށިގެން މަތީގެ ލެވެލްތަކުގެ ޑައިވަރުން 40 މީޓަރެވެ.

ޑީކޯވާން ދިމާވާ އަނެއް ސަބަބަކީ އެއްވެސް ބެލުމެއް ނެތި އެއް ދުވަހާ ގިނަ ޑައިވްތައް ކުރުމާއި ޑައިވެއްގައި ގިނަ ވަގުތު ހޭދަ ކުރުމެވެ. އެންމެ ރަނގަޅު މިންގަނޑަކީ ދުވާލަކު ޑައިވެއް ކުރުމެވެ. އެންމެ ގިނަ ވެގެންވެސް ދުވާލަކު ދެ ޑައިވަށް ވުރެ އިތުރަށް ނުކުރުމެވެ. އާންމު ގޮތެއްގައި ޑައިވެއްގެ ދިގުމިން އެއްގަޑިއިރަށްވުރެ ދިގު ނުކުރުމަށާއި، ދެ ޑައިވްކުރަން ޖެހޭ ހާލަތެއްގައި ވެސް ދެ ޑައިވް ދެމެދުގައި ދެ ގަޑިއެއްހާއިރުގެ ވަގުތެއް އަރާމުކުރުމަށް ހޭދަކުރަންޖެހެއެވެ.

ޑީކޯވާ މީހުންނަށް ފަރުވާ ދެނީ އެކަމަށް ޚާއްޞަ ޗެމްބަރެއްގައި ބާއްވައިގެންނެވެ. ޑީކޯވެފައިވާ މީހާ ޗެމްބަރަށް ލުމަށް ފަހު ކަނޑު އަޑީގެ ޕްރެޝަރަށް އޭގެ ތެރޭގެ ޕްރެޝަރ ބަދަލުކޮށްލައެވެ. އަދި މަޑުމަޑުން ޕްރެޝަރ ދަށްކުރަމުން ހަށިގަނޑު އާދައިގެ ހާލަތަކަށް ގެނެއެވެ. އެގޮތަށް ހެދުމުން ހަށިގަނޑު ތެރޭގައި ބޮޑުވެ ހޮޅިތައް ބައްދާލި ވައިބޮކިތައް، ކުޑަވެގެންދެއެވެ.

ޑައިވް ކުރުމަކީ ކޮންމެކޮންމެ މީހަކަށް އަދި ކޮންމެކޮންމެ ހާލަތަކު ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ޑައިވަރުން ގަވާއިދުން މެޑިކަލް ޗެކަޕް ހަދަންޖެހެނީ އެހެންވެގެންނެވެ. ޑައިވްކުރުމަށްފަހު ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަގުތު ހަމަނުކޮށް ވައިގެ ދަތުރުފަތުރުކުރުން މަނާކޮށްފައި އޮންނަނީ ވެސް އެހެންވެއެވެ. ފިޓްޖެހޭ މީހުންނާއި، ނޭވާހިއްލާ މީހުންނާއި މާބަނޑު މީހުންނާއި ބާރުގަދަ ބޭހާއި މަސްތުވާތަކެއްޗާއި މަނާ ބޭސް ބޭނުންކުރާ ފަރާތްތައް ޑައިވް ކުރުމަކީ ނުރައްކާތެރި ކަމެކެވެ.